Op woensdag 23 maart aanstaande vindt een algemeen overleg in de Tweede Kamer plaats over de twee – door Wiebes in een op 17 december 2015 verschenen pensioenbrief uitgewerkte – oplossingrichtingen voor het pensioen in eigen beheer: het oudedagssparen in eigen beheer (OSEB) dan wel uitfaseren van het eigen beheer.

Dubbele handreiking

In die bewuste pensioenbrief gaf Wiebes al aan dat, vanuit vereenvoudigingsoogpunt, de voorkeur uitgaat naar uitfasering van het pensioen in eigen beheer (PEB) met een fiscaal gefaciliteerde afkoopmogelijkheid, zonder dat er iets anders voor in de plaats komt. Om de zorgen van het eventueel afschaffen van het PEB weg te nemen doet Wiebes nu nog een dubbele handreiking in zijn onlangs verschenen reactie op vragen vanuit de Tweede Kamer over de geschetste oplossingen. Ten eerste: de dga die bereid is zijn naar fiscale waarde afgestempelde pensioenpot in een keer op te nemen, is via zijn bv loonheffing verschuldigd over 70% van de fiscale balanswaarde, in plaats van de eerder voorgestelde 80%, zonder dat revisierente is verschuldigd. Ten tweede: Aan de dga die niet wil of kan afkopen wordt een alternatief geboden in de vorm van een ‘spaarvariant bij uitfasering.'

Spaarvariant bij uitfasering

Bij de ‘spaarvariant bij uitfasering' (SBU) worden de fiscaal geruisloos afgestempelde pensioenrechten omgezet in een oudedagsspaarverplichting. Er kan vervolgens geen verdere opbouw plaatsvinden, maar de verplichting wordt wel jaarlijks opgerent. Bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zal het gespaarde bedrag gedurende een periode van 20 jaar middels gelijkmatige periodieke uitkeringen belast worden uitgekeerd. Daarbij zal waarschijnlijk worden aangesloten bij een systematiek dat oprenting ook plaatsvindt gedurende de afbouwjaren.

Positieve stap voorwaarts

Volgens Boven is de dubbele handreiking van Wiebes een grote stap voorwaarts in het bieden van een oplossing voor de in het verleden ontstane problemen met het PEB. "Ik verwacht niet dat veel dga's echt warm zullen lopen voor de 70%-afkoopfaciliteit. Er moet nog steeds in één klap – er is geen betalingsregeling – een fors bedrag aan loonheffing worden neergeteld, want door de gebruikelijkloonregeling loopt de dga al snel aan tegen het 52%-belastingtarief. Het is immers niet zonder meer mogelijk het salaris in het afkoopjaar te verlagen. Door de vele situaties van onderdekking zal het geld voor de verschuldigde loonheffing er veelal niet zijn. De voorgestelde SBU daarentegen zet meer zoden aan de dijk. Met de jaarlijkse oprenting staat er voor de dga alsnog op pensioendatum een redelijk pensioenpotje klaar. Uiteraard mits er dan voldoende liquiditeiten in de bv aanwezig zijn om  te kunnen voldoen aan de periodieke uitkeringen. In de resterende 'opbouwperiode' is de dga wel 'verlost' van het waarderingsprobleem en wordt de dividendklem over het algemeen opgeheven."     

OSEB geen optie

Juist het gebrek aan verplichting om daadwerkelijk geld opzij te zetten voor de oude dag is de reden waarom Boven geen voorstander is van de OSEB. "Het is en blijft een fictieve pensioenreservering aan de passiefzijde van de balans met een belastingclaim, waarover men in de toekomst moet afrekenen, zonder dat er aan de actiefzijde van de balans iets tegenover hoeft te staan, zoals bijvoorbeeld een geblokkeerde spaar- of beleggingsrekening pensioen."

Partnerproblematiek onoplosbaar

Met de voorgestelde verruiming van de afkoopfaciliteit en de SBU als alternatief voor de dga die niet kan of wil afkopen, komt uitfasering van het PEB steeds dichter in beeld. De partnerproblematiek lijkt echter niet te tackelen. Boven: "Omdat bij uitfasering sprake is van afstempelen van commerciële naar fiscale waarde, zal de partner van de dga hiermee moeten instemmen. Binnen de uitfaseer kaders die Wiebes nu stelt, is er geen pasklare oplossing voor het partnerknelpunt en daarin ligt een uitdaging voor de adviseur. Die krijgt te maken met een (extra) zorgplicht en adviesfunctie richting de partner van de dga. In verband met belangenverstrengeling is een second opinion van een onafhankelijk adviseur voor de partner wellicht aan te bevelen."

Uitfaseren bij ingegaan pensioen

Mocht de keuze vallen op de uitfasering van het PEB, dan kunnen volgens Wiebes ook dga's met een reeds ingegaan pensioen gebruik maken van afkoop. Volgens Boven is ook dit een welkome tegemoetkoming, maar daar voegt hij nog wel een opmerking aan toe: "Nog mooier zou zijn als duidelijk wordt dat ook voor de nu gepensioneerde dga de SBU openstaat, oftewel: uitfaseren bij ingegaan pensioen. Met gebruikmaking van de nieuwe uitkeringsperiode (20 jaar periodiek uitkeren minus de al verstreken jaren na pensioendatum) levert dit een tweetal voordelen op. Het pensioen hoeft namelijk niet meer actuarieel te worden gewaardeerd – het verschil tussen commercieel en fiscaal valt immers weg – en de dividendklem is verdwenen. Dat  zou een uitkomst zijn voor de gepensioneerde dga voor wie wat extra dividend als aanvulling op het pensioen gewenst is." 

Bron: Redacteur Marit Muller