Dinsdag 10 maart j.l was een bijzondere dag. In al hun wijsheid besloten de meeste Tweede Kamerleden tot het aannemen van een motie van D66 en GroenLinks waarin het kabinet wordt opgeroepen zich hard te maken voor een grondslag voor de vennootschapsbelasting in de landen van de Europese Unie. Dit zal de mogelijkheden voor een bedrijf om aan belastingontwijking te doen, sterk doen afnemen. ‘Gelukkig', zo legt GroenLinks coryfee Jesse Klaver uit samen met D66 collega Koolmees, 'gaat het hier slechts om de definitie van winst en dus niet over het tarief. Dat maakt ons niet zoveel uit.'
Zonder nu hun pret te willen verpesten, lijkt het me goed eens terug naar de basis te gaan. Nederland heeft een mooi internationaal bedrijfsleven. Onze multinationals doen het eigenlijk allemaal erg goed. Maar waar zou Nederland zijn zonder de bedrijvigheid van de niet-Nederlandse ondernemingen? Ik heb het niet nagezocht maar ik kan me voorstellen dat enige honderdduizenden banen zijn gecreëerd door deze bedrijven.
De vraag is waarom deze bedrijven ooit naar Nederland zijn gekomen. Omdat het hier zo'n mooi weer is? Nou, nee, niet echt. Omdat ons land zo fantastisch kleurrijk is? Tsja, Europa kent vele mooie landen. Zijn de grondprijzen hier dan zo laag dat hierdoor een investeringsbeslissing in het Nederlandse voordeel kan uitvallen? Nee, volgens het FD van 11 maart j.l. is de prijs van grond in Duitsland ongeveer 1/10e van de prijs in Nederland. Hebben we dan de beste luchtvaartverbindingen? Wellicht, maar de vraag is hoe lang nog. Maar wat is dan de reden voor zovele buitenlandse bedrijven in Nederland? Dan moet het, als we het fiscale systeem even niet meerekenen, arbeidsrecht en de arbeidsvoorwaarden zijn die ons aantrekkelijk maken. Helaas is ook dat fout. We zijn op dat gebied niet zo strikt als Frankrijk maar landen als het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Duitsland doen het beter dan wij , althans vanuit het perspectief van de ondernemer.
Resteert het fiscale beleid. Geven wij in Nederland zomaar voordelen weg aan buitenlandse bedrijven die Nederlandse bedrijven niet genieten? Nee, we geven helemaal niets weg. Als land dat het polderen zozeer in het bloed heeft zitten, zijn wij gewend tot oplossingen te komen, bijvoorbeeld rulings die geheel in lijn met het wettelijke systeem worden afgesloten. Het internationale bedrijfsleven houdt van die zekerheid en betaalt daar graag een prijs voor. Die zekerheid is blijkbaar een belangrijkere asset dan lage grondprijzen, een liberaal arbeidsvoorwaardenbeleid en ruimere openingstijden van een vliegveld. Ons belastingtarief is niet laag (25%), onze grondslag is best breed (denk aan de beperkte afschrijfmogelijkheden op panden) maar we hebben met veel landen belastingverdragen en die zijn ook nog eens kwalitatief goed en onze innovatiebox is een voorbeeld voor de wereld.
Dus veronderstel dat wij ons fiscaal niet meer kunnen onderscheiden? Waarmee kunnen wij dan buitenlandse bedrijven toch interesseren zich in Nederland te vestigen? Gezien het feit dat de meeste parameters redelijk vast liggen, is een van de weinige alternatieven waarmee we nog investeringen naar ons land zouden kunnen trekken ons arbeidsrecht. Alle andere factoren worden niet door de overheid maar door de markt gestuurd. Afschaffing minimum lonen, flexibilisering ontslagrecht, terugschroeven van de pensioenen zijn allemaal onzalige voorbeelden van hoe we dat zouden kunnen doen. Maar zelfs Ierland lukt het met alleen die elementen niet. Het fiscale systeem van Ierland kent een lager belastingtarief en een lagere grondslag. En die combinatie heeft het systeem geen windeieren gelegd. Ergo, als we overgaan tot een fiscale grondslagharmonisatie dan zullen wij ons niet meer met de voordelen van ons systeem kunnen onderscheiden. Leg dat maar eens uit aan de werknemers van ons land die zoals die honderden in Bergen op Zoom afgelopen jaar hun baan verloren omdat het bedrijf verkaste naar Polen.
De gedachte dat bedrijven alleen naar het fiscale systeem van een land kijken wanneer ze een investeringsbeslissing nemen, is natuurlijk een farce. Bedrijven kijken naar de sociale en maatschappelijke infrastructuur van een land (lonen, prijzen etc.) en het belastingsysteem is dus maar een element van deze verzameling. Harmonisatie van de grondslag zou een prachtig slotakkoord zijn voor de symfonie van feitelijke eenwording van de Europese Unie, maar volgens mij zijn we daar nog heel erg ver vandaan.
Maar wat moeten we dan wel? Ik sluit mijn ogen niet voor de noodzaak van verandering. We zien dat al overal gebeuren als we kijken naar wat OESO wil met BEPS, EU die zijn eigen koers vaart (zie mijn eerdere commentaar op Taxlive over de aanpassing van de EU Moeder-Dochterrichtlijn), de niet gecoördineerde maatregelen die eenzijdig zijn en worden genomen door vele westerse en niet westerse landen. Het is te verwachten dat het ook spoedig tot informatie-uitwisseling over rulings komt. Transparantie zal dus toenemen. Laten we dat eerst afwachten voordat we stappen zetten die we later zullen betreuren. Vooralsnog kan er wat mij betreft maar een wijsheid zijn. EU ga niet voor de muziek uitlopen en wacht op de uitkomst van het OESO BEPS-proces. En Nederlandse politici ‘bezint eer ge begint'.
We zouden ons binnen de Europese Unie vooral moeten vasthouden aan datgene wat ons sterker heeft gemaakt. En dat is een interne markt die ook fiscaal als zodanig werkt. Er mag wat mij betreft best fiscale concurrentie zijn. Die is er immers ook op alle andere vlakken. Dus past het niet een harmonisatie van de belastbare basis te bepleiten.
Waar Nederland zich wel sterk voor zou mogen maken is CCCTB (corporate common consolidated tax base). Hierbij kiest een bedrijf (dus niet imperatief) voor een alternatief EU-systeem (dus buiten het nationale fiscale systeem om) met een belastbare basis die niet meer op landbasis maar op EU-basis wordt gemaakt. Vervolgens wordt er op basis van bepaalde ratio's winst gealloceerd aan die landen waar dat bedrijf actief is. Mits optioneel zou ik zeggen dat we dit zouden moeten omarmen. Dit vele effectievere instrument dat recht doet aan de belangen van het Nederlandse bedrijfsleven dat hiervoor wil opteren, brengt Europa juist weer een stap verder in de goede richting. Maar de harmonisatie van de belastbare basis zonder vergaande harmonisatie van al die andere elementen die bedrijven ook als kosten zien, is een uitermate slecht idee. Zowel voor Nederland als ook voor de werkgelegenheid. Het is ridicuul dat zovele politici dit niet lijken te willen begrijpen. Ze zijn zo gefocust op het inzetten van demagogie als wapen dat ze weigeren naar de argumenten te kijken. Nederland verdient beter, veel beter…..
Informatiesoort: Column
Rubriek: Europees belastingrecht, Internationaal belastingrecht
8
