'Het is een schande dat armoede in stand wordt gehouden terwijl extreme ongelijkheid blijft toenemen. Een belangrijke oorzaak is het perverse belastinggedrag van extreem rijke mensen en internationale bedrijven. Regeringsleiders moeten politieke moed tonen en een einde maken aan de kwalijke rol van belastingparadijzen.
Dat zegt Farah Karimi, algemeen directeur Oxfam Novib, naar aanleiding van het nieuwe Oxfam Novib-rapport 'An economy for the 1%', dat is gepubliceerd aan de vooravond van het jaarlijkse World Economic Forum van de internationale economische en politieke elite in het Zwitserse Davos. Er is ook een samenvatting van het rapport beschikbaar.
'Ook via Nederland kunnen bedrijven op grote schaal belasting ontwijken. Nederland moet met andere landen samenwerken en een einde maken aan belastingparadijzen. Dat levert essentiële belastinginkomsten op die nodig zijn om armoede en ongelijkheid te bestrijden' zo redeneert Karimi.
De onderzoekers rapporteren dat naar schatting $ 7600 miljard aan privé vermogens is ondergebracht in belastingparadijzen - een twaalfde van alle particuliere vermogens. Indien deze vermogens niet meer verborgen blijven voor belastingdiensten, komt er elk jaar $ 190 miljard extra beschikbaar voor regeringen.
Afrika
Geschat wordt dat zo'n 30 procent van al het Afrikaans vermogen in belastingparadijzen ondergebracht is. Dat scheelt elk jaar circa $14 miljard dollar aan belastingopbrengsten. Als dit extra budget gunstig verdeeld wordt over verschillende landen, kunnen daarmee jaarlijks 4 miljoen kinderlevens worden gered en voldoende leraren worden aangenomen zodat ieder Afrikaans kind naar school kan.
Negen van de tien World Economic Forum bedrijfspartners in Davos zijn actief in minstens één belastingparadijs en geschat wordt dat belastingontwijking door multinationals ontwikkelingslanden jaarlijks minstens $ 100 miljard kost. Bedrijfsinvesteringen in belastingparadijzen zijn tussen 2000 en 2014 bijna verviervoudigd.
'Het is van cruciaal belang dat het voor regeringen mogelijk wordt om verschuldigde belastingen te innen van bedrijven en individuen, anders zal de nieuwe belofte van wereldleiders van september vorig jaar, namelijk het uitbannen van extreme armoede in 2030, nooit gehaald worden,' aldus Karimi.
Verschuiving naar btw
Uit het nieuwe Oxfam Novib rapport komen ook andere belangrijke trends achter de steeds groter wordende economische ongelijkheid naar voren: het dalende aandeel van het nationaal inkomen dat naar werknemers gaat, dit geldt voor bijna alle rijke en arme landen. En het groeiende gat tussen de salarissen aan de top en die van onderkant van de arbeidsmarkt. Het merendeel van de laagstbetaalde arbeiders in de wereld is vrouw.
Een andere trend is dat door grootschalige belastingontwijking overheidsbudgetten onder druk staan en op belangrijke onderdelen van publieke dienstverlening bezuinigd wordt. Overheden proberen dit op te vangen door het heffen of verhogen van indirecte belastingen, zoals btw. Dit raakt vooral de laagstbetaalden.
Bron: Oxfam Novib
3