Dat schrijft Fiscaal Advies, de opvolger van het Avanzer-platform. Van 1 april 2017 tot en met 31 december 2019 was het mogelijk om een pensioen in eigen beheer (PEB) af te kopen of om te zetten in een oudedagsverplichting (ODV). Hierbij kon de in eigen beheer verzekerde pensioenaanspraak zonder fiscale sanctie worden prijsgegeven voor zover de waarde in het economische verkeer (commerciële waarde) van die aanspraak hoger was dan de fiscale balanswaarde.

Dit prijsgeven kon leiden tot een vermogensverschuiving tussen de aandeelhouder, de pensioengerechtigde en de (ex-)partner. Om te voorkomen dat deze verschuiving leidt tot een schenking dient hiervoor een passende compensatie te worden aangeboden. In een in december 2020 gepubliceerde handreiking beschrijft de Belastingdienst op welke wijze deze compensatie kan worden vastgesteld. Gebruik deze handreiking om na te gaan welke compensatie voor een ondernemer passend is.

Passende compensatie

Bij PEB-uitfasering kan, als gevolg van prijsgeven, sprake zijn van een vermogensverschuiving tussen aandeelhouder(s) en de pensioengerechtigde en/of tussen (ex-)partners onderling. Deze vermogensverschuiving vormt in beginsel een schenking. Een dergelijke schenking kan echter voorkomen worden door een passende compensatie te bieden.

De hoogte van deze passende compensatie is gelijk aan de waarde van de schenking die plaats zou vinden, wanneer er niet gecompenseerd zou worden. De passende compensatie hoefde overigens niet meteen bij de PEB-uitfasering berekend te worden. In veel gevallen kan dat ook op een later moment.

In de handreiking van de Belastingdienst wordt beschreven op welke wijze de omvang van de belaste schenking, en daarmee de passende compensatie, bij PEB-uitfasering kan worden vastgesteld. Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende situaties:

• Compensatie wanneer de pensioengerechtigde geen (enig) aandeelhouder is (onderdeel 3.1);
• Compensatie door de pensioengerechtigde aan de partner (onderdeel 3.2);
• Compensatie door de pensioengerechtigde aan de ex-partner (onderdeel 3.3);
• Compensatie wanneer de (ex-)partner (mede) aandeelhouder is in het eigenbeheerlichaam (onderdeel 3.4).

De in deze handreiking beschreven methoden worden in ieder geval door de Belastingdienst geaccepteerd. Maatwerk in specifieke gevallen blijft echter mogelijk.

Kanttekeningen

De handreiking biedt een goed inzicht in de wijze waarop een passende compensatie berekend zou kunnen worden. Toch zijn hierbij wel enkele kanttekeningen te plaatsen:

• Dga’s en hun partners zijn in de overgrote meerderheid van de gevallen schriftelijk een voorwaardelijke partnercompensatie overeengekomen, waarbij compensatie uitsluitend plaatsvindt als zich een echtscheidingssituatie voordoet of bij vooroverlijden van de dga.
  
  Opmerkelijk genoeg maakt de Belastingdienst voor de berekening van de passende compensatie in de handreiking verder geen onderscheid tussen de directe en de voorwaardelijke compensatie. De Belastingdienst geeft in het algemeen kader van de handreiking enkel aan dat de omvang van de passende compensatie moet worden vastgesteld naar het moment van de PEB-uitfasering.
  
  
• De (voorwaardelijke) passende compensatie kan uit een mix van elementen bestaan, zoals een doorbetaling van een deel van de ontvangen afkoopsom van het eigenbeheerpensioen of een deel van de oudedagsverplichting, een waardestijging van de aandelen in handen van de partner door afstempeling van het PEB van commerciële naar fiscale waarde, genoten dividendvreugde door wegvallen van de dividendklem of het treffen van een overlijdensrisicoverzekering voor de partner. In de handreiking wordt over die mix helemaal niets gezegd.

Mogelijk wordt de handreiking naar aanleiding van deze kanttekeningen op termijn aangepast. Lees in dit verband ook het interview met pensioendeskundige Sander Schilder getiteld Handreiking Belastingdienst over passende compensatie voor PEB-uitfasering schiet tekort.

Fiscaal Advies heeft een uitgebreid dossier samengesteld over de compensatie bij de PEB. Verder is er een algemeen thema beschikbaar met de titel De uitfasering van het pensioen in eigen beheer.

Bron: Fiscaal Avies