"De wereld stond in maart op zijn grondvesten te trillen en criminelen waren ook even van de leg. Wij moesten heel snel besluiten: waar liggen onze kansen? Per week veranderde de situatie en dus ook de bewegingsvrijheid voor criminelen. Zolang de beperkende maatregelen door corona nog van kracht zijn heeft dat gevolgen voor het grensverkeer en biedt dat opsporingskansen."
Dat zegt de specialiste in witwassen Suzanne Visser van de FIOD in een interview op de website van de Belastingdienst. Zij werkt bij het Anti Money Laundering Centre (AMLC) dat bestaat uit vertegenwoordigers van de FIOD, douane, politie, gemeenten en banken.
Visser beschrijft een aantal trends en fenomenen in het witwassen tijdens de crisis en hoe haar analyses leiden tot een verhoogde pakkans van criminelen.
Veel witwassers verplaatsen hun geld normaal gesproken via transport, waardeverplaatsing (Trade Based Money Laundering) of via ondergronds bankieren. Crimineel geld blijft vaak niet in Nederland. "Maar nu gingen de grenzen dicht en lag het vliegverkeer plat. Cash kon geen kant op", constateert Visser. "Dat blijkt nu ook uit opsporingsonderzoeken: politie en FIOD vonden al miljoenen aan cash, laatst zelfs ruim 12 miljoen euro op 1 locatie. Geldhonden kunnen nu dus extra belangrijk zijn bij doorzoekingen."
Dekmantel
Daarnaast maken veel witwassers gebruik van een dekmantel via een nagelsalon, café of sportschool. Het geld stroomt zwart naar binnen en komt wit, als 'omzet', naar buiten. Visser ontdekte hier opnieuw een trend: "Toen die gelegenheden dicht gingen, kregen witwassers een probleem. De verwachting is dat sommigen alsnog omzet hebben opgegeven bij de Belastingdienst. Zij stonden al snel in de schijnwerpers, want een gesloten tent kan natuurlijk niets omzetten."
De specialiste in witwassen onderstreept het belang van samenwerking met de andere partijen binnen AMLC. "We kijken naar data van de Kamer van Koophandel. Daarnaast zijn banken een belangrijke poortwachter en letten ze extra goed op nieuwe trends in transacties, zoals ongebruikelijke internationale overboekingen."
Die samenwerking heeft geleid tot nog een inzicht. Criminelen moesten wat verzinnen op dekmantelbedrijven die vanwege de coronamaatregelen moesten sluiten. Visser: "Witwassers richtten snel een ander bedrijfje op dat wél omzet kon draaien tijdens corona. Zoals een webshop. En we denken dat een deel het zwarte geld heeft afgestort op een bankrekening. Als AMLC onderzoeken we al die noodsprongen."
Kansen
Visser concludeert dat de beperkende maatregelen door corona unieke kansen biedt voor de opsporing. "Want zaken die normaal verduisterd zijn, komen nu aan het licht. We kropen als het ware in het hoofd van de witwasser en beschreven onze verwachtingen. Aan de hand van data testen we of onze voorspellingen ook echt uitkomen. Ik ben er trots op dat ik met mijn analyses een bijdrage kan leveren aan de opsporing."
Bron: Belastingdienst